Overwaarde maakt woningbezitters blij, maar zorgt bij starters voor jaloezie

Het vertrouwen in de woningmarkt stijgt van 108 in het vorige kwartaal naar 111. Hiermee ligt de woonindex voor het derde kwartaal op rij boven het neutrale punt van 100. Onder zowel koopwoningbezitters als starters is het vertrouwen in de woningmarkt toegenomen, waarbij het vertrouwen in de hypotheekrente in de index het sterkst is gestegen: van 69 naar 91. Een blik op de overwaarde toont blije koopwoningbezitters (92%), maar bezorgde starters. Zo’n 40% zegt jaloers te zijn op koopwoningbezitters met overwaarde, blijkt uit het ING Woonbericht.  

Ruim driekwart van de koopwoningbezitters geeft aan overwaarde te hebben op hun woning. Zij denken dat het grootste deel van de overwaarde afkomstig is van de stijging van de huizenprijzen, gevolgd door aflossing op de hypotheek en het aanbrengen van verbeteringen aan de woning. Of er was al een goed begin, omdat de hypotheek bij aankoop al lager was dan de waarde van de woning. Meer dan een derde van de geschatte overwaarde ligt tussen de €50.000 en €150.000. Bijna de helft heeft een nog grotere overwaarde. Koopwoningbezitters willen de overwaarde gebruiken voor uiteenlopende dingen. Als buffer of pensioenaanvulling, maar ook voor het upgraden (zoals verduurzaming) van de woning (35%).

Bijna 4 op de 10 koopwoningbezitters denkt dat ze hun huidige woning in de woningmarkt van nu met alleen een hypotheek, dus zonder overwaarde of eigen inbreng, niet zou kunnen kopen. Twee derde denkt dat ze hun woning in de huidige woningmarkt nog steeds zonder overwaarde zou kunnen kopen, maar mét inbreng van eigen geld. En bijna 1 op de 4 woningbezitters zou hun eigen huis helemaal niet tegen de actuele waarde willen kopen.

Wim Flikweert, Manager Wonen bij ING: “Het is opvallend dat de woningprijzen zo snel zijn gestegen dat een groot deel van de woningbezitters zijn eigen huis bij volledige financiering nu niet meer zou kunnen betalen. En om een volgende stap in de wooncarrière te maken, zal inbreng van overwaarde in veel gevallen cruciaal zijn. Daarbij gaat het om serieuze bedragen.”

De overgrote meerderheid van de koopwoningbezitters met overwaarde op hun woning zijn er vooral blij mee of vinden dat ze het hebben verdiend (92%). Zij hebben immers risico genomen door destijds een huis te kopen. Tegelijk realiseren deze respondenten zich dat zij, in opbouw van vermogen, voordelen hebben ten opzichte van nieuwe toetreders zoals huurders of starters. Het gevoel van zekerheid is het sterkst aanwezig met 44%, maar mensen voelen zich ook vaak dankbaar (35%) en halen voldoening uit het hebben van overwaarde (32%). 1 op de 3 ziet ook dat ze daarmee een voordeel hebben ten opzichte van huurders.

Bij starters levert overwaarde een gevarieerder beeld op in vergelijking met koopwoningbezitters. Zo vindt 85% van hen dat overwaarde een van de belangrijkste oorzaken is van de ongelijkheid op de huidige woningmarkt. Meer dan de helft verwacht dat die kloof in de komende 5-10 jaar zal groeien. Een kwart van de starters voelt zich gefrustreerd over de overwaarde van koopwoningbezitters en 40% geeft aan jaloers te zijn. Daarentegen vindt 35% van de starters het wel verdiend dat koopwoningbezitters veel overwaarde hebben omdat ze ook risico’s hebben genomen.

Flikweert: “Het is sportief dat een groot deel van de starters het de woningbezitters gunt dat ze overwaarde hebben. Ze hebben de keuze gemaakt om te kopen en dat heeft goed uitgepakt. En voor het onderhoud en verbetering worden kosten gemaakt. Maar dat overwaarde ook tot scheve gezichten kan leiden, is logisch.”

Van de ondervraagde starters geeft 68% aan dat ze nog niet genoeg budget hebben om een woning te kopen of dat ze binnen hun huidige budget niets kunnen vinden. Bijna de helft van de starters die nu een woning huren, zegt nauwelijks te kunnen sparen vanwege de hoogte van hun huur. Ook stellen sommige starters het kopen van een huis uit, zodat ze later een betere woning kunnen kopen.

Onderzoeksverantwoording
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van ING door DVJ Insights onder huurders en thuiswonenden die van plan zijn in de komende 2 jaar een koopwoning te kopen (starters) en onder eigenaren van een koopwoning. In totaal zijn 1261 personen ondervraagd, waarvan 750 koopwoningbezitters en 511 starters die van plan zijn in de komende 2 jaar een koopwoning te kopen. Het vertrouwen in de woningmarkt wordt berekend op basis van onderliggende vragen met betrekking tot de verwachtingen ten aanzien van de hypotheekrente, het aantal huizen dat verkocht wordt, de huizenprijzen en de eigen financiële situatie plus een vraag over de algemene economie in Nederland. Het onderzoek heeft plaatsgevonden tussen 18 en 27 oktober 2024.